Πέμπτη 14 Ιουνίου 2012

Bank Run, ή, Μαζική απόσυρση κεφαλαίων


Η μαζική απόσυρση κεφαλαίων, (χαρακτηριζόμενη και ως τραπεζικό πανικό), συμβαίνει όταν ένας μεγάλος αριθμός τραπεζικών πελατών αποσύρουν τις καταθέσεις τους διότι πιστεύουν ότι η τράπεζα είναι, ή μπορεί να γίνει αναξιόχρεη. Καθώς ο τραπεζικός πανικός προχωρά, δημιουργεί μία ορμή με τρόπο αυτοεκπληρούμενης προφητείας: όσο περισσότεροι άνθρωποι αποσύρουν τις καταθέσεις τους, τόσο η πιθανότητα χρεοκοπίας της τράπεζας αυξάνεται και αυτό ενθαρρύνει ακόμα περισσότερες αποσύρσεις καταθέσεων. Η διαδικασία αυτή μπορεί να αποσταθεροποιήσει την τράπεζα σε σημείο πτώχευσης. Μία συστημική τραπεζική κρίση συμβαίνει όταν πολλές τράπεζες υποφέρουν ταυτόχρονα από μαζική απόσυρση καταθέσεων και όλο ή σχεδόν όλο το τραπεζικό κεφάλαιο μίας χώρας απαλείφεται. Η αλυσίδα χρεοκοπιών μπορεί να προκαλέσει οικονομική ύφεση. Το αποτέλεσμα αυτής της αλυσίδας των πτωχεύσεων έχει ως αποτέλεσμα να προκληθεί μεγάλη οικονομική ύφεση, καθώς οι εγχώριες επιχειρήσεις και οι καταναλωτές στερούνται κεφαλαίων, και το τραπεζικό σύστημα τερματίζει τη λειτουργία του. Τα Bank-Runs, μπορούν να συμβούν αρκεί να υπάρχουν έντονες φημολογίες, οι οποίες μπορούν να είναι ψεύτικα σενάρια, για να προκληθεί πανικός. Οι μεγάλες αποσύρσεις κεφαλαίων από τις Ελληνικές τράπεζες ξεκίνησαν σιωπηλά από τις αρχές του 2010 με το σκεπτικό πως εάν επιστρέψουμε στην δραχμή, τα κεφάλαια τους θα έχουν πολλαπλάσια αγοραστική αξία. Στις αποσύρσεις κεφαλαίων έπαιξαν-και-παίζουν καθοριστικό ρόλο οι κερδοσκόποι (κυρίως ξένοι) έχοντας τα ΜΜΕ για να κάνουν τα σενάρια καταστροφολογίας για να πανικοβάλλουν τον κόσμο. Ακόμα και οι καταθέτες οι οποίοι γνωρίζουν ότι η ιστορία είναι ψευδής, θα είναι αναγκασμένοι να αποσύρουν τα χρήματα τους, αν υποψιάζονται ότι άλλοι καταθέτες πιστεύουν την ιστορία. Έτσι η ιστορία γίνεται μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Πράγματι, ο Robert Merton Κ., ο οποίος επινόησε τον όρο αυτοεκπληρούμενη προφητεία, έκανε αναφορά στην λειτουργία της απόσυρσης των καταθετών ως χαρακτηριστικό παράδειγμα  αυτής της προφητείας, στο βιβλίο του, Κοινωνική Θεωρία και Κοινωνική Δομή. Ο Mervyn King, διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, αφού σημείωσε ότι δεν μπορεί να είναι λογικό να ξεκινήσει κάποιος μια χιονοστιβάδα ενός Bank-Run, αλλά είναι απολύτως  λογικό να συμμετάσχει κάποιος σε ένα που μόλις έχει αρχίσει. Οι συστημικές τραπεζικές κρίσεις είναι που συνδέονται με σημαντικές δημοσιονομικές δαπάνες και τις μεγάλες απώλειες παραγωγής. Συχνά, χρησιμοποιείται  στήριξη έκτακτης ανάγκης για την ρευστότητα καθώς και εγγυήσεις που έχουν στόχο να λειτουργήσουν ως «αμορτισέρ» για να περιορίσουν αυτές τις κρίσεις, αλλά όχι πάντα με επιτυχία. Αν η σύσφιγξη της δημοσιονομικής πολιτικής μπορεί να συμβάλει στη συγκράτηση των πιέσεων της αγοράς, η κρίση αυτή προκλήθηκε από μη βιώσιμες δημοσιονομικές πολιτικές, τότε  χρησιμοποιούνται συνήθως οι επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές. Σε κρίσεις ρευστότητας και της φερεγγυότητας, οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να παρέχουν ρευστότητα για να στηρίξουν την ρευστότητα των τραπεζών. Όμως σε περιπτώσεις όπως μερικές Συνεταιριστικές τράπεζες της χώρας μας, ορισμένες έκλεισαν. Εντύπωση προκάλεσε η δημοσίευση της Παγκρήτιας Συνεταιριστικής Τράπεζας, που παρά τα κέρδη που είχε η τράπεζα (περί τα 51 εκατ. Ευρώ) δήλωσε ζημιές περίπου (33 εκατ. Ευρώ) από ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, καθώς και ζημιές από την έκθεση της στη Πανελλήνια Τράπεζα. Ως εκ τούτου, αποφάσισε το ΔΣ της τράπεζας να μην δώσει τα μερίσματα στους μετόχους, οι οποίοι σε αυτές τις δύσκολες εποχές βασιζόταν στο βοήθημα αυτό για να καλύψουν βασικές ανάγκες. Όμως, παρά την μικρή έκθεση σε τοξικά ομόλογα, δυστυχώς δεν θα λάβει χρηματοδότηση από την ΕΚΤ για το PSI!!
Έτσι, παρά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, θα υποστούν ζημίες άνθρωποι , επιχειρήσεις, ταμεία κ.α., οδηγώντας ξανά σε κρατική παρέμβαση η οποία αν και τείνει να είναι δαπανηρή, δεν σημαίνει απαραίτητα επιτάχυνση της οικονομικής ανάκαμψης.  H παρέμβαση συχνά καθυστερεί με την ελπίδα ότι η ανάκαμψη θα συμβεί, και η καθυστέρηση αυτή αυξάνει την πίεση στην οικονομία
Δυστυχώς, το αδηφάγο πελατειακό κράτος οδήγησε την οικονομία μας και την κοινωνία μας στη χρεοκοπία.  Αυτό το κράτος δεν είναι ο κατάλληλος διαχειριστής για να εξασφαλίσει τα συμφέροντα των καταθετών, τη χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα και την εύρυθμη λειτουργία ενός σύγχρονου τραπεζικού συστήματος, ικανού να συμβάλει στην ανάπτυξη της χώρας
Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση που ξεκίνησε το 2007 είχε επικεντρωθεί γύρω από την έλλειψη ρευστότητας της αγοράς-τις αδυναμίες που μπορούν να συγκριθούν με μια κρίση απόσυρσης κεφαλαίων. Η κρίση που περιείχε ένα κύμα εθνικοποιήσεων τραπεζών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συνδέονται με την Northern Rock του Ηνωμένου Βασιλείου και της IndyMac ΗΠΑ Αυτή η κρίση προκλήθηκε από τα χαμηλά πραγματικά επιτόκια που δημιούργησαν την φούσκα των τιμών, τροφοδοτούνταν από νέα  χρηματοπιστωτικά προϊόντα που δεν είχαν δοκιμαστεί, και δεν άντεξαν την ύφεση.
Δυστυχώς, η συσσώρευση της ρευστότητας των «αδύναμων» χωρών της Ευρωζώνης βρίσκεται στις Γερμανικές τράπεζες, οι οποίες αμφιβάλλω για το πόσο έχουν διδαχθεί από την Αμερικανική Κρίση του 2007,  και την κατάρρευση της Lehman Bros.
Την άλλη εβδομάδα θα δούμε πως μετά από δυο Παγκόσμιους Πολέμους, η Γερμανία βρίσκεται και πάλι σε θέση ισχύος. Να είστε καλά
Michael Finn.