ΤΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΑ STRESS TEST

Ο τίτλος που επέλεξα περιέχει δύο όρους που συναντάμε καθημερινά πλέον σε  δελτία ειδήσεων, έντυπο τύπο και internet. Ο όρος stress test  (δοκιμασία κοπώσεως)  έχει μπει στο λεξιλόγιο μας με την υπογραφή του μνημονίου και αναφέρεται στο τραπεζικό σύστημα. Για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την Πράσινη Ανάπτυξη, ΑΚΟΥΜΕ εδώ και πολλά χρόνια. Είναι άστοχη αυτή η σύνδεση του τραπεζικού συστήματος με το περιβάλλον?  Ασφαλώς και όχι, καθώς τα προγράμματα πράσινης ανάπτυξης και εξοικονόμησης ενέργειας (θα) συνοδεύονται από χαμηλότοκα δάνεια. Μέσω του τραπεζικού συστήματος είναι ο τρόπος που δίδονται αυτά τα δάνεια, για παράδειγμα.  Οι διαστάσεις τόσο σε οικονομικό όσο και πολιτικό επίπεδο είναι τεράστιες και κρύβουν τόσες πολλές πτυχές που πάνε πίσω αρκετά χρόνια.

Έχουν ειπωθεί τόσα για την Πράσινη Ανάπτυξη από ειδικούς, επιστήμονες, οργανώσεις. Παράλληλα όμως χρησιμοποιείται στην χώρα μας από τα πολιτικά κόμματα για κάθε μορφής χειραγώγησης των πολιτών, πάντα προσφέροντας ψεύτικες ελπίδες και ψεύτικες υποσχέσεις. Χρησιμοποιώντας την αναδρομική εξέταση ας πάμε πίσω στα τέλη της δεκαετίας του ’90 όταν και αναλάβαμε την διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, δήλωνε ξανά και ξανά για τις περιβαλλοντικές καινοτομίες που θα είχαν οι Ελληνικοί Ο.Α. του 2004 και συγκεκριμένα ο τότε Υπουργός Εξωτερικών, κ. Παπανδρέου, μιλούσε  για το πρώτο «πράσινο» Ολυμπιακό Χωριό στην ιστορία του θεσμού καθώς ήταν και ο αρμόδιος υπουργός για την διεκδίκηση των Ο.Α.. Όλοι θυμόμαστε την καθυστέρηση και δυστυχώς την προχειρότητα των έργων. Ο Πρόεδρος της ΔΟΕ το 1997 είχε κάνει την εξής δήλωση: “Οι Ολυμπιακοί Αγώνες μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτης για φιλοπεριβαλλοντικές δράσεις που σκοπεύουν πολύ πέραν της συγκυρίας και αφορούν την αθλητική κοινότητα στο σύνολο της”.  Τα σημαντικά πορίσματα της Greenpeace  για τους Ο.Α. του Sydney το 2000, αγνοήθηκαν παντελώς. Ο ερχομός της Νέας Δημοκρατίας πριν τους Αγώνες του 2004, όχι μόνο δεν άλλαξε τίποτα,  αλλά έμεινε πιστή στην ίδια αδράνεια της προηγούμενης κυβέρνησης. Τα αποτελέσματα τα ζούμε και τα γνωρίζουμε βλέποντας την αποσύνθεση των έργων, Ο απολογισμός κόστους-οφέλους τραγικός (Cost-benefit analysis). Το 2009 ήταν άλλο ένα deja-vu αλλαγής κυβέρνησης με υποσχέσεις για νέες θέσεις εργασίας μέσω της Πράσινης Ανάπτυξης και το γνώριμο πια μπλά-μπλά,

Ας έρθουμε στο σήμερα, Άγιος Νικόλαος Κρήτης, Ιούλιος 2010. Τι έχει αλλάξει? Το ΦΠΑ ανέβηκε 4%, τα τιμολόγια της ΔΕΗ γονατίζουν τους περισσότερους. Όσοι ήλπιζαν να επωφεληθούν τοποθετώντας φωτοβολταικά στις στέγες ατύχησαν. Ο νόμος ΥΠΕΧΩΔΕ 29107/07-07-09, ΦΕΚ 344/ΑΑΠ 20-07-09 ψηφίστηκε αλλά τι με αυτό? Βλέπετε, η Κρήτη είναι ένα από τα μη διασυνδεδεμένα νησιά, έτσι μέχρι και ΟΤΑΝ ΘΑ καθοριστεί πόση ισχύς μπορεί να εγκατασταθεί στο νησί, το θέμα έχει «παγώσει». Άλλο πρόβλημα αποτελεί και το θέμα της αδειοδότησης που χρειάζεται σήμερα τέσσερα (4) χρόνια περίπου για να εκδοθεί, ως τόσο η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να μειώσει σε 12 με 14 μήνες. Αξίζει να σημειώσουμε πως οι εξαγγελίες της κυβέρνησης για το Επιχειρησιακό πρόγραμμα «ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ» στον άξονα προτεραιότητας 2 για Πράσινες Υποδομές 2010, και Πράσινη Επιχείρηση 2010 (με συνολικό προϋπολογισμό 30.000.000 έκαστη) φαίνεται να έχει «παγώσει», όπως και τα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας σε κτίρια χτισμένα πριν από το 1980 (πχ αλλαγή κουφωμάτων κτλ.).  

Όπως ανέφερα στην εισαγωγή του άρθρου, ο όρος Stress Test (δοκιμασία αντοχής) δεν μου ήταν κάτι γνώριμο, ως τόσο, αυτός ο όρος έκανε την εμφάνιση του στα Ελληνικά ΜΜΕ μετά από την ψήφιση του μνημονίου και αφορά το τραπεζικό σύστημα. Γνώριζα για την διεξαγωγή των δοκιμασιών αυτών σε Αμερικανικές τράπεζες, όμως λόγω των διαφορών των οικονομιών μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, (παράδειγμα, οι φούσκες των στεγαστικών δανείων) κ.α. δεν συνειδητοποίησα πως ήταν απλώς θέμα χρόνου να γίνουν και στην ΕΕ. Με την Ελληνική οικονομία να είναι στο κατώφλι της πτώχευσης, και όλη την Ευρωζώνη να βρίσκεται σε κίνδυνο, ήρθε με μαθηματική ακρίβεια η ώρα να «δοκιμαστούν» τα Ευρωπαϊκά τραπεζικά ιδρύματα. Δηλαδή να πειστούν οι επενδυτές και οι αγορές πως οι Ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν τα επαρκή κεφάλαια για να ανταπεξέλθουν σε προσομοιώσεις ύφεσης, πχ με 3-4%  πτώση του ΑΕΠ και εκτίναξη της ανεργίας.

Σε ότι αφορά την Ελλάδα, και συγκεκριμένα το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα, (το οποίο ενισχύθηκε με 28 δις επί ΝΔ και άλλα 10 δις από την νέα κυβέρνηση!!) οι ανησυχίες βρίσκονταν εκτός συνόρων όπως μας δείχνει μια μελέτη της Credit Suisse με ημερομηνία 10-02-2010, όπου αναφέρεται πως μόλις το 30% του χρέους βρίσκεται σε Ελληνικές τράπεζες-ένας πανίσχυρος λόγος που δεν επέτρεψαν την πτώχευση ως λύση-, καθώς και την έλλειψη κατοχής τοξικών προϊόντων. Ενδιαφέρον παρουσιάζει αυτό το πόρισμα που από τον Φεβρουάριο του 2010 κάνει την επισήμανση για την ΑΤΕ.

Αυτό που πραγματικά αξίζει να αναφέρω είναι το πόρισμα του ΔΝΤ το όποιο συντάχθηκε 30-06-2009, (GREECE- IMF Article IV Consultation) όπου ΜΑΖΙ με την Τράπεζα της Ελλάδας (βλ. Προβόπουλος) έγιναν διαβουλεύσεις για την οικονομική κατάσταση της χώρας καθώς και Stress Test εστιάζοντας σε τέσσερεις παραμέτρους:

   1) ΠΙΣΤΟΛΗΠΤΙΚΑ ΡΙΣΚΑ  (credit risk)

   2) ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ (cross border risk)

   3) ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΑΓΟΡΩΝ (market risk)

   4) ΡΙΣΚΑ ΡΕΥΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ (liquidation risk)

Είναι φανερό ότι ο φόβος βρίσκεται στις τράπεζες που και έχουν εξαγοράσει Ελληνικές και σε αυτές που έχουν το υπόλοιπο 70% του χρέους μας δηλαδή Γαλλικές και Γερμανικές τράπεζες κυρίως. Πχ. Η Εμπορική μέλος της Credit Agricole, η Γενική μέλος της Societe Generale και το 10% της EFG Eurobank να ανήκει στην Deuschebank. Κοιτάζοντας τα νούμερα έχουμε την Γαλλία να κατέχει το 32% του χρέους μας, η Γερμανία το 19%, η Ολλανδία 5% και η υπόλοιπη Ευρωζώνη το 16%. Έτσι φίλοι μου τα Stress test είναι για άλλους που έπαιξαν και παίζουν στην πλάτη μας άσχημα παιχνίδια. Τώρα πια όμως δυστυχώς καλούμαστε να χορέψουμε στον δικό τους σκοπό

Το τραγικό βρίσκεται στο ότι άπαντες γνώριζαν  (όλο το πολιτικό μας σύστημα) για τις δυσκολίες της Ελλάδας σε όλα τα επίπεδα με ορισμένους να οδηγούν την χώρα από ποσοστό ανάπτυξης +4.00% το 2008, στο -2.50% για το 2010, και άλλοι να αυτοχαρακτηρίζονται ως «σωτήρες» της Ελλάδας από την πτώχευση ( που δεν θα γινόταν όπως είδαμε), αρπάζοντας όμως την ευκαιρία να κάνουν την ζωή μας ανυπόφορη με μέτρα που χαρακτηρίζονται από παγκόσμια κοινότητα ως υπερβολικά σκληρά.

Γιατί το λέω αυτό, θα πείτε. Όσοι διάβασαν το πρώτο μου άρθρο ίσως να θυμούνται  τον δείκτη Gini Coefficient,(Corrado Gini), που εκφράζει την άνιση αναδιανομή του πλούτου (μέτρηση στατιστικής διασποράς). Για την Ελλάδα ο δείκτης αυτός είναι στο 34,3, ο υψηλότερος στην Ευρωζώνη. Άρα η διανομή του πλούτου βρίσκεται στα ίδια χέρια. Η ελπίδα για παράδειγμα, να βάλω φωτοβολταικά στο σπίτι μου δεν έχει πιθανότητες αφού δεν πρόκειται για μεγαλοεπένδυση όπου ορισμένοι θα έκαναν τα αδύνατα δυνατά για να βγάλουν και το «κάτι τις». Με το πακέτο στήριξης του ΔΝΤ-ΕΕ-ΕΚΤ το έλλειμμα μας θα φτάσει το 150 του ΑΕΠ μας μέχρι το 2014. Απαισιόδοξος? Όχι γιατί δεν τα λέω εγώ, είναι απλώς τα πορίσματα που εξηγούσαν όλα αυτά που έγιναν, γίνονται και θα συνεχίσουν να γίνονται, γιατί  κανείς δεν τόλμησε να τα πει ξεκάθαρα στον Ελληνικό λαό.! Οι Έλληνες του εξωτερικού συχνά χαρακτηρίζονται ως GAP= Greek and Proud, δηλαδή Έλληνες και υπερήφανοι. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια όλοι οι εκπρόσωποι μας ανεξαρτήτου κόμματος μόνο περήφανους δεν μας κάνουν. Μπορείτε να βρείτε τα στοιχεία που περιέχει το άρθρο στις πηγές που αναφέρω. Μέχρι την επόμενη φόρα, να είστε όλοι καλά.

 Michael Finn (posted about two years ago)

Πηγές: www.imf.org, www.economist.com, Financial Times, Reuters, Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών, Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας Κλιματικής Αλλαγής. 

Μια ματιά στα άδυτα των χρηματιστηρίων

Τουλάχιστον μια φορά την ημέρα θα δούμε στα δελτία ειδήσεων εικόνες από το Αμερικανικό Χρηματιστήριο στην Wall Street, χρηματιστές να αγοράζουν, να πωλούν, σε φρενήρεις ρυθμούς, Εικόνες που μοιάζουν με αρένα μονομάχων, για το ποιος θα επιβιώσει, και ποιος θα χάσει. Όμως στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγών γίνεται από  ηλεκτρονικούς υπολογιστές ρομπότ, τόσο τελειοποιημένους, που αγοράζουν και πωλούν ταυτόχρονα, χιλιάδες διαφορετικά χρεόγραφα, σε λιγότερο από ένα ανοιγόκλείσμα των ματιών.  Οι «υπέρ-υπολογιστές» -που μόνοι τους αποφασίζουν τι θα αγοράσουν και τι θα πουλήσουν-  έχουν σχεδιαστεί από ιδιοφυείς μαθηματικούς, και λειτουργούν με προγράμματα ύψιστης μυστικότητας, 

Ο όρος είναι για τα προγράμματα αυτά είναι «συναλλαγές υψηλής συχνότητας» (High Frequency Trading), τα οποία έχουν εμφανιστεί στην Wall Street τα τελευταία χρόνια. Οι περισσότεροι άνθρωποι εκτός του χρηματιστηρίου γνωρίζουν  πολύ λίγα, για το θέμα αυτό. Ως τόσο, η Επιτροπή Κινητών Αξιών και Συναλλάγματος, (Securities Exchange Commission), και μέλη του Κογκρέσου  έχουν αρχίσει έρευνες για τη χρησιμότητα, τους πιθανούς κινδύνους, και την υποψία ότι μερικοί άνθρωποι μπορούν με τους υπέρ-υπολογιστές να χειραγωγήσουν τις αγορές

Εδώ και 150 χρόνια, η αρένα του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης, (NYSE), ήταν το κέντρο του οικονομικού κόσμου, η οικονομική μηχανή που βοήθησε την αμερικανική επιχειρηματικότητα να αυξήσει το κεφάλαιο και να δημιουργήσει εργασίες. Σήμερα αποτελεί τo δημοφιλές ορόσημο της Wall Street, και τo τηλεοπτικό σκηνικό για τους δημοσιογράφους που αναμεταδίδουν τις οικονομικές ειδήσεις. Όμως λιγότερο από 30 τοις εκατό των εμπορικών συναλλαγών διευθύνονται από εκεί τώρα. Οι ειδικοί, ο θόρυβος του πατώματος αντικαθίστανται από την ταχύτητα και την ήρεμη αποδοτικότητα των υπολογιστών, και η δράση έχει κινηθεί αλλού.

 Υπάρχουν τώρα περισσότερα από 80 εναλλακτικά εμπορικά συστήματα γύρω από τη χώρα, συν δύο ολοκαίνουργια ηλεκτρονικά χρηματιστήρια, λεγόμενα (Electronic Communications Networks) που οι περισσότεροι από μας, μάλλον δεν γνωρίζαμε :το BATS (Best Alternative Trading System) και το Direct Edge.

Από το 2009 η ΒATS Exchange, Inc και η Direct Edge,.μοιράζονται την τρίτη θέση στις χρηματιστηριακές παγκοσμίως, πίσω από NYSE και NASDAQ, έκαστη με συναλλαγές 1.5 δις μετοχών ημερησίως. Οι εταιρίες ανήκουν σε τραπεζικούς κολοσσούς όπως: Goldman Sachs, Barkley’s, Credit-Swiss, JP Morgan, που βασίζονται στην απίστευτη ταχύτητα των υπολογιστών στις συναλλαγές τους.

Ο Manoj Narang της Tradeworx, που επίσης χρησιμοποιεί Η/Υ για HFT συναλλαγές, αναφέρει πως έχουν φτάσει στα 40 εκ. συναλλαγές ημερησίως και προσθέτει:  " Ο παράγοντας άνθρωπος δεν απασχολείται πια στις εμπορικές συναλλαγές επειδή είναι πάρα πολύ αργός για να κάνει εμπόριο στα είδη ευκαιριών που  προσπαθούμε να εκμεταλλευτούμε.

 Πρέπει να “αρπάξουμε” ευκαιρίες που διαρκούν μόνο για κλάσματα του ενός δευτερολέπτου."

Για να καταλάβουμε σε τι ταχύτητες λειτουργούν αυτές οι πλατφόρμες, ο Larry Lilbowitz, επικεφαλής του New York Stock Exchange (NYSE), εξηγεί πως οι υπολογιστές τους λειτουργούν σε  χρόνο 65 μικροδευτερολέπτων.  

Πιο αναλυτικά: 1 χιλιοστό του δευτερολέπτου = 1000 μικροδευτερόλεπτα.

Η αλγοριθμική συναλλαγών μέσω του HFT, με τις ποσοτικές αναλύσεις  λειτουργούν ασταμάτητα και δεν επηρεάζονται από τον ανθρώπινο παράγοντα, όπως πχ την ανθρώπινη ανάγκη για ένα διάλλειμα για φαγητό, ή την χαμηλή απόδοση ενός υπαλλήλου λόγω ασθένειας, η προσωπικού προβλήματος.

Οι υπέρ-υπολογιστές «κλειδώνουν» σε νομισματικές   διαφοροποιήσεις, όπως τα δεκαδικά ενός cent. Όταν όμως οι συναλλαγές αυτές είναι 1,5 δις, τα ποσά που αθροίζονται είναι τεράστια, συχνά ίσα με τον προϋπολογισμό μιας μικρής χώρας. Επίσης με το Trend Trading, (συναλλαγές βασισμένες σε τάσεις της αγοράς), παίζονται ποσά υπέρ των μετοχών μιας εταιρίας, ενώ παράλληλα ποντάρουν και κατά, με αποτέλεσμα ορισμένες εταιρίες να  έχουν εξασφαλισμένο το κέρδος τους.

Άλλος ανησυχητικός τρόπος συναλλαγών είναι η πρόσβαση χορηγίας, (Sponsored  access), που δίνει την δυνατότητα σε επενδυτές να προσπελάσουν τον μεσάζοντα, μέσω συμφωνίας με την εταιρία που προσφέρει την αλγοριθμική πλατφόρμα, γιατί επιτρέπει την πλήρη ανωνυμία στις συναλλαγές. Η Αμερικανική επιτροπή κεφαλαιαγοράς προσπαθεί να απαγορέψει την πρακτική, ως τόσο, οι τέσσερεις μεγαλύτεροι χρηματοπιστωτικοί οίκοι NYSE, Nasdaq, Bats Global Markets, Direct Edge Holdings, Inc., έχουν ζητήσει την αναβολή της απαγόρευσης.

Με την εξέλιξη του διαδικτύου, έχουν εξελιχθεί και οι τρόποι Αγοράς Συναλλάγματος, (FOREX), καθώς η αγορά συναλλάγματος είναι μοναδική λόγω του τεράστιου όγκου των εμπορικών συναλλαγών με ημερήσιο τζίρο που φτάνει τα 3 τρις δολάρια. Σημαντικός παράγοντας είναι ότι οι συναλλαγές γίνονται καθόλο  το 24ώρο εκτός Σαββάτου και Κυριακής. Το 70-90% των συναλλαγών είναι κερδοσκοπικής φύσης, με τους αντισταθμιστές (hedgers), να έχουν την δυνατότητα να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα, συντρίβοντας κεντρικές τράπεζες διαφόρων κρατών. Παρόλο που η αγορά συναλλάγματος δεν είναι μέρος των χρηματιστηριακών συναλλαγών, αποφάσισα να το συμπεριλάβω γιατί και εδώ οι υπολογιστές έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο, σε μια περίοδο που ολόκληρος ο πλανήτης βιώνει την οικονομική κρίση.

Οι μηχανές πλέον καθορίζουν και διαμορφώνουν πολλά που αφορούν την καθημερινότητα μας, το παρόν και το μέλλον μας, σε κλάσματα δευτερολέπτου που χρειάζεται ο αλγόριθμος να αποφασίσει πχ αν είναι επικερδές η όχι, να αγοράσει η να πουλήσει την επένδυση με έναν κωδικό  που αντιστοιχεί στο μέρος που λέγεται Ελλάδα.         

Michael Finn Originally posted March 2011

Πηγές: CBS News, Reuters, Wall Street Journal  

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΒΓΑΛΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

-Ανάρτηση παλιά που ως τόσο είναι απο τα πρώτα βήματα μου.

Σε καθημερινή βάση δεχόμαστε ένα καταιγισμό πληροφοριών από όλα τα ΜΜΕ, σε τέτοιο βαθμό όπου λόγω των ραγδαίων εξελίξεων δεν υπάρχει χρόνος επεξεργασίας και αφομοίωσης των πληροφοριών αυτών. Για μένα ήρθε πολύ αργά η συνειδητοποίηση πως η θεματολογία των τηλεοπτικών καναλιών είναι προαποφασισμένη, προσχεδιασμένη, και πως η ιδέα του τηλεοπτικού ελεύθερου τύπου δεν είναι παρά μια ουτοπία. Θέλω να πιστεύω πως στον γραπτό λόγο υπάρχει ακόμα αμεροληψία και ελευθερία, για αυτό αισθάνομαι τυχερός που μου δίνεται η ευκαιρία να εκφραστώ μέσω της τοπικής μας εφημερίδας. Στο δια ταύτα, θα αναφερθώ σε πρόσφατη συνέντευξη του υπουργού Ανδρέα Λοβέρδου στο κανάλι Alter με τον Νίκο Χατζηνικολάου, στην οποία έκανε λόγο για την εξυγίανση του ασφαλιστικού με προβλέψεις μέχρι το 2060!! Αμέσως αναρωτήθηκα, τι είναι αυτό που κάνει την συγκεκριμένη ομάδα των ειδικών στην μακροοικονομία να μπορούν να κάνουν προβλέψεις για το μέλλον μας, αλλά γιατί δεν μπόρεσε κανείς από τους Χαρβαρντεάδες, ΜΙΤ-δες, Στανφορντίτες (και απόφοιτοι παρόμοιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που το άκουσμα τους  προκαλεί  δέος) να προβλέψουν για το χάλι στο οποίο βρισκόμαστε. Οι διαμαρτυρίες των πολιτών δεν είναι δημιούργημα αντιπολιτευτικής τακτικής για τον απλούστατο λόγο  ότι οι πραγματικοί μισθοί μειώνονται συνεχώς, οι ώρες εργασίας αυξάνονται, τα εργασιακά δικαιώματα και κοινωνικά κεκτημένα είναι πλέον ανύπαρκτα. Δεν υπάρχουν δουλειές, δεν υπάρχουν χρήματα, η αβεβαιότητα και ο φόβος ολοένα και αυξάνεται. Ο κόσμος βρίσκεται σε απόγνωση, αισθάνεται οργή για ότι συμβαίνει και αναρωτιέται «Πώς έφτασε σε αυτό το σημείο»?

Αναζητώντας τις δικές μου απαντήσεις, καθώς και εγώ είμαι άνεργος αυτή την περίοδο, έκανα ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο, αρχικά ξεσκονίζοντας το παλιό μου βιβλίο της Πολιτικής Οικονομίας από τα φοιτητικά μου χρόνια και τις παλιές μου σημειώσεις. Η Ιστορία έρχεται με την σειρά της να επιβεβαιώσει την διαλεκτική σχέση του παρελθόντος με το παρόν. Στο παρελθόν η ανθρωπότητα έχει ζήσει παρόμοιες καταστάσεις και είχα το προνόμιο να μάθω από ανθρώπους της τρίτης ηλικίας, συντοπίτες μας, γεγονότα που δεν υπάρχουν σε βιβλία.

  Ως απόγονοι του πανούργου Οδυσσέα, οι Έλληνες προσάρμοσαν το κράτος του laissez faire, δηλαδή ένα οικονομικό δόγμα που στηρίζεται στην πλήρως ελεύθερη οικονομία χαρακτηριστικό της οποίας είναι έλλειψη κρατικής παρέμβασης και η λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς. Όμως όπως όλοι γνωρίζουμε, η έννοια της ανταγωνιστικής αγοράς ουδέποτε λειτούργησε προς όφελος του καταναλωτή με έναν υγειές τρόπο, παρά μόνο με την τακτική του ατομικισμού, (individualism), με την κυριολεκτική έννοια του laissez faire, που σημαίνει «Αφήστε μας ήσυχους». Με τα ιδιωτικά συμφέροντα να κυριαρχούν στην αγορά, βλ. καρτέλ, συνεχείς αυξήσεις, ανατιμήσεις προιόντων, υπηρεσιών, κ.α., οι εκάστοτε κυβερνήσεις δεν ζημιώθηκαν, άσχετα με την κομματική ιδεολογία που «υπηρετούσαν» για τον απλούστατο λόγο ότι και εκεί δεν υπήρχε κανένας έλεγχος και σε κανένα επίπεδο, από εθνικό ως και τοπικό, βλ. κατασπατάληση κοινοτικών πόρων, Χρηματιστήριο, off shore εταιρίες, Siemens, Βατοπαίδι, μίζες. Ο κατάλογος είναι μακρύς. Εδώ θέλω να τονίσω  πως σε παγκόσμιο επίπεδο, η κρίση φτώχιας οφείλεται σε συγκεκριμένες επιλογές των διαχειριστών της παγκόσμιας οικονομίας προς όφελός τους, γιατί οι αρχιτέκτονες της (οικονομικής) πολιτικής έχουν εξασφαλίσει με κάθε τρόπο ότι τα δικά τους συμφέροντα θα «προασπίζονται», όσο καταστροφικά και αν είναι τα αποτελέσματα σε άλλους. Δηλαδή  πολέμους, αποσταθεροποίηση οικονομιών, χρεοκοπία χωρών, και την «δημοκρατική» αποδοχή του εξαναγκασμού.  

Με την κατολίσθηση της ΝΔ στις εκλογές και νίκη του ΠΑΣΟΚ, ο λαός επένδυσε με την ψήφο του στον Πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου για ένα καλύτερο μέλλον. Κοιτάζοντας στο παρελθόν, εκλογές του 1932 στις ΗΠΑ, ο νέος πρόεδρος Franklin D. Roosevelt, ανέλαβε μια χώρα χρεωκοπημένη. Με τον λαό να βρίσκεται σε απελπισία, χωρίς τράπεζες, χωρίς χρήματα, χωρίς εργασία. Στην πρώτη του ομιλία δεσμεύτηκε για ένα νέο μοντέλο (New Deal), με  ριζικές αλλαγές μέσα στις πρώτες 100 ημέρες. Όταν μελέτησα την περίοδο διακυβέρνησης του Προέδρου Roosevelt, μου έκαναν μεγάλη εντύπωση οι ομοιότητες πολλών θεμάτων, με αυτά που αντιμετωπίζουμε σήμερα ως χώρα, όπως  την κρίση στην οικονομία, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, τη μετανάστευση των νέων (οι περισσότεροι πτυχιούχοι πανεπιστημίων), την κατάρρευση του κοινωνικού κράτους, κ.α. Ως τόσο θα ήταν άτοπο να προχωρήσω σε σύγκριση μεταξύ των ΗΠΑ του 1932 και της Ελλάδας του 2010. Όμως αυτό που αξίζει να δούμε είναι ότι στην περίοδο της μεγάλης ύφεσης των ΗΠΑ  χρησιμοποιήθηκε το μοντέλο της Κεύνσιανής Θεωρίας, του οικονομολόγου  John Maynard Keynes, το οποίο υποστηρίζει πως οι πρακτικές του ιδιωτικού τομέα οδηγούν σε ανεπαρκή αποτελέσματα μακροοικονομικά, γεγονός που καθιστά την ενεργή πολιτική του δημόσιου τομέα, συμπεριλαμβανομένης μιάς νομισματικής πολιτικής από την κεντρική τράπεζα, και οικονομικής πολιτικής από την κυβέρνηση, για την σταθεροποίηση της παραγωγής του οικονομικού κύκλου. Με άλλα λόγια, υποστηρίζει μια μικτή οικονομία,  κυρίως στον ιδιωτικό τομέα, αλλά με ένα μεγάλο ρόλο της κυβέρνησης και του δημόσιου τομέα.  Η έλευση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης το 2007, προκάλεσε αναζωπύρωση της κεϋνσιανής σκέψης.The former British Prime Minister Gordon Brown , President of the United States Barack Obama , and other world leaders have used Keynesian economics to justify government stimulus programs for their economies. ^{[ 2 ]} Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Μπαράκ Ομπάμα, και άλλοι ηγέτες του κόσμου έχουν χρησιμοποιήσει κεϋνσιανό μοντέλο για τις οικονομίες τους.     

Δεν θα μπορούσα να κλείσω το άρθρο αυτό δίχως να αναφερθώ στην δικιά μας ιστορία και το παρελθόν, απ’ όπου θέλω να πιστεύω πως έχουμε πολλά να μάθουμε. Θα ξεκινήσω από τον Ιωάννη Καποδίστρια (1776-1831) καθώς ήταν ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδος κατά την μεταβατική περίοδο, πολεμώντας την Οθωμανική Αυτοκρατορία με την βοήθεια της Ρωσίας κατορθώνοντας την αναγνώριση και ανεξαρτησία της Ελλάδας με την υπογραφή του πρωτοκόλλου του Λονδίνου. Ως κυβερνήτης αρνήθηκε να δεχθεί μισθό, ενώ διέθεσε όλη του την περιουσία για την επανίδρυση του κράτους.

Ο Χαρίλαος Τρικούπης (1832-1896) ήταν από τους σημαντικότερους πολιτικούς της νεότερης Ελλάδας. Από τις πρώτες μέρες φρόντισε να αποκαταστήσει το κύρος του κράτους απέναντι στους ξένους. Ως νέος Υπουργός Εξωτερικών δεν επισκέφτηκε πρώτος τους πρέσβεις άλλων χωρών αλλά απαίτησε να τον επισκευτούν αυτοί πρώτοι, διαμορφώνοντας έτσι μια εθυμοτυπία που ισχύει απαρέγκλιτα μέχρι σήμερα. Κατά την διακυβέρνηση του έθεσε ένα ευρύ και πολυδάπανο μεταρρυθμιστικό έργο υποδομών, μεταξύ άλλων την δημιουργία σιδηροδρομικού δικτύου και την διάνοιξη της Διώρυγας της Κορίνθου. Αξίζει να πούμε ότι στα σχέδια του ήταν και η ζεύξη Ρίου-Αντιρρίου, ένα έργο που υλοποιήθηκε μόλις το 2004. Το 1893  κηρύσσει χρεοστάσιο, και στις 10 Δεκεμβρίου  ο Τρικούπης συνοψίζοντας το οικονομικό δράμα δηλώνει «Δυστυχώς Επτωχεύσαμεν» Τα επόμενα χρόνια η Ελλάδα θα τεθεί υπό Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο, οι επιπτώσεις του οποίου θα φτάσουν μέχρι την είσοδο της χώρας στην Ε.Ο.Κ.

Με αυτή την τελευταία πρόταση  έρχεται να συνδεθεί το μέλλον με το παρελθόν, τα εκατό χρόνια  του  Διεθνή Οικονομικού Ελέγχου  με το Δ.Ν.Τ.,.Ε.Ε. και Ε.Κ.Τ., και την Ελλάδα για άλλη μια φορά να εξαρτάται από τις Μεγάλες Δυνάμεις, και να κυβερνάται από μια «Δημοκρατία του Εξαναγκασμού»

Δεν έχει κανένα νόημα να ασκήσω κριτική στους κυβερνώντες αφ ενός γιατί  τώρα πια η Τρώικα κυβερνά την χώρα, αφ εταίρου γιατί όπως είδαμε, μέσα από την ιστορία καταγράφεται η στάση του καθένα, άλλοι πλήρωσαν με την ζωή τους την αφοσίωση τους στην Ελλάδα, άλλοι έδωσαν για αυτήν όλη την περιουσία τους. Δυστυχώς η σημερινή κυβέρνηση αποδεικνύει με πράξεις πχ. ΔΝΤ, αφανισμός κοινωνικού κράτους, επικείμενες ιδιωτικοποιήσεις- δηλ.     ξεπούλημα του Κρατικού πλούτου, ότι αυτοί που θα «ματώσουν» όπως είπε και ο Πρωθυπουργός, για άλλη μια φορά, θα είναι οι μη-έχοντες Έλληνες πολίτες.       

Όμως όσο παρατηρώ τον κόσμο που με περνά στο δρόμο, βλέπω ανθρώπους να περπατάνε με το κεφάλι σκυμμένο και βλέμμα, γεμάτο ανασφάλεια για το σήμερα και ανήσυχο για το αβέβαιο μέλλον. Εκείνες τις στιγμές πιάνω τον εαυτό μου να ψιθυρίζω μαζί τους, στοίχους προφητικούς:

«ΦΟΒΑΜΑΙ ΓΙΑ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΓΙΝΟΥΝ ΓΙΑ ΜΕΝΑ ΧΩΡΙΣ ΕΜΕΝΑ»    

Πηγές: Joseph Stiglitz, archives.com, Chomsky Info,  Στυλιανός Σαραντίδης, Καθ..Α.Β.Σ.Πειραιώς,,Σαν Σήμερα GR, Αρχείο Michael Finn.